عاشورای حسینی در قاب مستند

به گزارش بلاگ سینمامارکت، همزمان با فرارسیدن ایام عزاداری حضرت سیدالشهداء علیه السلام یکی از راه های شناخت فرهنگ عاشورا در خدمت گرفتن رسانه برای رساندن این پیام بزرگ الهی است.در این ایام باقی مانده از ماه محرم می‌توان با دیدن مستند و فیلم‌هایی که در این زمینه ساخته شده است مفاهیم عاشورا و آداب و رسوم آن‌را  هر چه بهتر و دقیق‌تر شناخت.

به همین مناسبت و با هدف تروج معارف عاشورا بلاگ سینمامارکت در قالب گزارشی که در ادامه می‌خوانید به معرفی مستندهایی که با موضوع عاشورا و فرهنگ آن ساخته شده است می‌پردازد.

مستند های با موضوع رسوم و آداب عزاداری

کربلا جغرافیای یک تاریخ

مستند ” کربلا جغرافیای یک تاریخ ” نگاهی برحرکت حماسی امام حسین علیه السلام از ابتدا تا پس از شهادت در روز عاشورا دارد و چگونگی عزاداری در فرهنگ های مختلف در جهان را در ماه محرم بررسی می کند.

این مستند با نگاهی تحقیقی به آداب عزاداری محرم پرداخته است.

چای روضه

نماهنگ “چای روضه” درباره دختری است که در دهه ۶۰ در خانه مادربزرگش خاطراتی داشته است و حالا سال ها بعد وقتی به خانه مادربزرگ رجوع می کند، آن خاطرات به یادش می آید تا آن سنتی را که مادربزرگ برپا کرده بود، مجدد اجرا کند. آن سنت نیز مراسم روضه هفتگی دوشنبه ها است.

نقل نخل

نخل کشی یکی از مراسم سنتی یزدی ها در ایام عاشورا است. این مستند مراسم نخل برداری در استان یزد را بررسی می کند و طریقه ساخت آن را نشان می دهد.

کاروان

مستندی درباره تعزیه خوانی و حرکت نمادین کاروان اسرا در شهر است. مراسم کاروان و تعزیه کراروان یکی از مراسمات کهن و قدیمی در جوامع شیعی است که در این مستند دقیق و هنرمندانه به آن پرداخته شده است.

آسمان حسین

روایتی کوتاه از نقاشی های عاشورایی عبدالحمید قدیریان با عنوان “آسمان حسین(ع)”. در این مجموعه علی قدیریان به عنوان کارگردان اثر به روایت، نقاشی های پدرش می پردازد.

مجموعۀ مستند ۱۰ قسمتی آسمان حسین علیه السلام به کارگردانی علی قدیریان، روایتگر نگاه به ۱۰ قاب از ماجرای عاشورا از منظر حضرت زینب سلام الله علیها است، یعنی منظر «ما رأیتُ الّا جمیلاً». این ۱۰ قاب منتخبی از ۲۵ تابلوی نقاشی است که توسط استاد عبدالحمید قدیریان در ماه مبارک رمضان ۱۳۹۵ به تصویر کشیده شده اند و بیانگر نگاه آسمانی و نورانی به ماجرای کاروان حسینی علیه السلام هستند.

فرکانس عاشورا

این مستند به بررسی تاریخ موسیقی مذهبی به ویژه موسیقی عزاداری عاشورا می پردازد.

موسیقی عزاداری عاشورا یکی از قدیمی ترین موسیقی های ایران و جهان است.

غریب محله

(«غریب محله» عنوان مستندی است به کارگردانی «یاسین پورعزیزی» و روایتی از عزاداری مردم روستایی کوچک به همین نام از توابع شهر اسالمِ شهرستان تالش در ایام محرم که گویای عشق و ارادت اهالی به امام حسین(ع) است. مستندساز با محوریت قرار دادن دو تن از اعضای این روستا زندگی آنها را در ایام محرم به تصویر می کشد.

آداب و رسوم اهالی روستا در این روزها نیز بستری برای نشان دادن ارادت سوژه های این فیلم به امام حسین(ع) است. همچنین با پدر و مادر شهید حسین علی صفری نژاد که در مهران به شهادت رسیده هم گفت وگو می شود. اهل سنت و شیعیان در این روستا در کنار هم زندگی می کنند و برای عزاداری امام حسین(ع) آماده می شوند)

اهالی

هر ساله عده ای زیادی از عزاداران سیدالشهدا در کربلای جنوب ایران مقتل شهیدانی که تشنه جان دادند فکه جمع شده و روضه سید و سرور شهیدان را می خوانند.

مستند اهالى ساخته حمید عبدالله زاده روایتی است از عزاداری سال ۹۳ در مقتل شهیدان که به تازگی در خانه فیلم کلاکت تولید شده است.

نامیرا

مستند ” نامیرا ” برگزاری مراسم تعزیه در شهرستانهای یزد، مهریز، میبد، کاشان و نوش آباد را به تصویر کشیده است. این مراسم مفصل با اسب و خیمه و خدم و حشم فراوان برگزار میشود.

مستند های اربعینی

راه آسمان

این مستند درباره حال و هوای تجمع بزرگ اربعین و پیاده روی مسیر نجف تا کربلاست.

پیاده تا بهشت

مستندی است از مسیر حرکت زائرانی که با پای پیاده از نجف به سوی کربلا حرکت می کنند تا در روز اربعین در حرم امام حسین (ع) باشند و گفتگو با کسانی که در بین راه از زائران پذیرایی می کنند.

راه دل

مستند ” راه دل ” علاوه بر به تصویر کشیدن حال و هوای پیاده روی نجف تا کربلای اربعین حسینی، از ظرافت های روحی و معنوی مشتی اسماعیل و شوخ طبعی های همیشگی او می گوید.

این مستند آخرین اثر مهدی زمان پورکیاسری برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر است که روایتی از سفر اربعین مشتی اسماعیل پیرمرد نابینای شمالی را ارایه می دهد که پیش از این او را در مستند موفق «مشتی اسماعیل» دیده بودیم.

زمان پور در این مستند علاوه بر به تصویر کشیدن حال و هوای پیاده روی نجف تا کربلای اربعین حسینی از ظرافت های روحی و معنوی مشتی اسماعیل و شوخ طبعی های همیشگی او می گوید.

مهدی زمان‌پور مستند زندگی «مشتی اسماعیل» را ساخت که موفق شد در بیش از ۲۵ جشنواره‌ی داخلی و خارجی جایزه کسب کند.

روایت عشق

مجموعه مستند با عنوان «روایت عشق» در ۴ قسمت تلاش کرده است تا نیازهای زائران اربعین برای تصویرگری از این رخداد بزرگ را به نحوی برطرف کند که اگر این زائران هیچ سررشته ای هم از عکاسی و مستندسازی نداشته باشند بتوانند تصاویر مطلوبی از این اجتماع میلیونی تهیه نمایند.

برای درک بهتر از آموزش تصویرگری اربعین، در کنار ارائه آموزشهای تصویری در این مستند از نقطه نظرات و تجربیات مستندسازان و عکاسان راهپیمایی اربعین از جمله آقایان وحید امیرخانی (کارگردان مستند لبیک)، سیدکوشا اعتمادی (تهیه کننده مستند معبر)، محمد کرم‌زاده (کارگردان مستند معبر)، سیداحسان باقری (عکاس اربعین) و مهدی شیخ‌صراف (عکاس اربعین) استفاده شده است.

عناوین و موضوعات چهار قسمت مستند در ادامه آمده است:

قسمت اول (ضرورت و اهمیت): ضرورت عکاسی و مستندسازی از راهپیمایی اربعین و بازنمایی این رخداد عظیم در رسانه های جهان از زبان تصویرگران اربعین.

قسمت دوم (ایده پردازی):چگونگی ایده پردازی به شیوه بارش فکری برای راهپیمایی اربعین و بیان ایده های مختلف و نحوه سوژه یابی از این رخداد.

قسمت سوم (تصویربرداری): زیبایی شناسی تصویر با محوریت نقد و آسیب شناسی آثار موجود در راهپیمایی اربعین؛ تجهیزات مطلوبی که یک مستندساز یا عکاس در این سفر بایست در اختیار داشته باشد.

قسمت چهارم (تدوین): آموزش کار با نرم افزار سبک و ساده LightWork و زیبایی شناسی اولیه تدوین با محوریت نقد آثار اربعین
عوامل این مستند که تولید آن در مدرسه هنر و رسانه آینه صورت گرفته است عبارتند از: تهیه کننده: علی قاسم زاده؛ کارگردانان: محمدصادق جعفری گریزی، علی قاسم زاده، نویسندگان: محمدصادق باطنی، قاسم اکبری؛ تدوین: محمد دیماسی، قاسم اکبری؛ تصویر: محمدصادق جعفری گریزی، محمود پری.

معبر

«معبر» روایت تازه و متفاوتی از پیاده روی اربعین حسینی است، از نگاه هشت سال دفاع مقدس و از زاویه‌ای تازه، که منجر به کشف پیوند عمیقی میان این دو حادثه بزرگ در قرن اخیر شده است.

در شیوۀ متفاوتی که کارگردان برای روایت این مستند انتخاب کرده، ظرفیت جدیدی برای بیان بسیاری از ناگفته‌ها درباره «بزرگترین اجتماع جهان» و «حماسۀ بزرگ دفاع مقدس» پدید آمده و نمای جدیدی از هر دو حادثه خلق می‌شود تا مخاطب را به درک لایه های عمیق‌تری از هر دو حادثه برساند.

از جملۀ دیگر جذابیت‌های این مستند:

سخنان سید حسن نصرالله در مورد پیاده‌روی اربعین،
گفتگو با جوانانی از «استرالیا، آمریکا و کانادا» که در این پیاده‌روی شرکت کرده‌اند
تصاویر کمتر دیده شده از دفاع مقدس

در آینده ممکن است افرادی آگاهانه یا از روی ناآگاهی در میان مردم این مساله را مطرح نمایند که ثمره خون شهدا و شهادت ها و ایثارها چه شد. این ها یقینا از عوالم غیب و از فلسفه شهادت بی خبرند و ما برای درک کامل ارزش و راه شهیدانمان فاصله ای طولانی را باید بپیماییم و در گذر زمان و تاریخ انقلاب و آیندگان آن را جستجو نماییم و خدا می داند که راه و رسم شهادت کورشدنی نیست.

رستاخیز

جویبارهای کوچک انسان های سیاه پوشی که از سرتاسر عراق به سوی یک هدف و یک منزل در حرکت اند، با نزدیک شدن به کربلا به هم می پیوندند و رودخانه خروشانی می شوند که همگی تنها و تنها یک زمزمه دارند: “ابداً والله ما ننسی حسینا” این مجموعه کار جمعی کارگردانان در رابطه با اربعین حسینی (علیه السلام) است.

مستند «رستاخیز» توسط گروهی متشکل از ۱۷ مستندساز ساخته شده است . روند کار اینگونه است که پنج گروه مستندساز و فیلمبردار که سال گذشته از ۱۰ روز قبل از اربعین از مسیرهای مختلفی در کربلا حضور یافتند و از این رستاخیز بزرگ در آستانه اربعین فیلمبرداری کردند.

این گروه‌ها از مسیرهای بغداد، نجف و بصره به عراق رفته اند و ۲ گروه هم در خود کربلا مستقر شدند. به گفته سازندگان مستند نام این مستند را «رستاخیز» گذاشته اند چون همزمان با این ایام اتفاق بزرگی در عراق رخ می دهد که سال ها در زمان صدام از آن جلوگیری می شد و مردم به طور پنهانی به کربلا می رفتند.