نقدی بر فیلم “غلامرضا تختی”: تختی با صراحت الگویی از محبوبیت ضد شهرت است

به گزارش بلاگ سینمامارکت، صادق فرامرزی نویسنده و منتقد سینما در صفحه اینستاگرام خود در نقد فیلم “غلامرضا تختی” نوشت:

فیلم تختی پیش از هر چیز تلاشی برای مساله‌زدایی از معمای “مرگ” تختی یعنی مهمترین چیزی که در این نیم قرن پیرامونش گفته شده‌است می‌باشد، تلاشی عامدانه که در نریشن فیلم هم با عبارت “آنچه تختی را تختی کرد شیوه زندگی اش بود نه نوع مرگش” به آن اشاره می‌شود، از همین جهت طبیعی است که خیلی‌ها اقرار به این فرضیه قریب به حقیقت که تختی خود را کشت اسطوره زدایی از مشی ملی‌ترین قهرمان تاریخ ورزش ایران بدانند… اما حقیقت آن است که فیلم غلامرضا تختی را به دلیل همین صراحت میتوان از موفق‌ترین الگوی سینما قهرمان محور دانست، تختی در قاب دوربین بهرام توکلی یک اسطوره آسمانی نیست، یک قهرمان زمینی است که هم در تشک کشتی بالاخره شکست می‌خورد و هم در زندگی اجتماعی ناچارا می‌برد، تختی‌ای که انتحاری می‌کند تا زمانه بیش از آن زجرکشش نکند!

تختی در روایت خود یک گام فراتر از قهرمان سازی‌های کلیشه‌ای مردم پسند ظاهر میشود، قهرمانی که تنها قربانی موجود سیاهی به نام دولت نمی‌شود و این بار این قهرمان از جانب کسانی به انزوا کشانده می‌شود که او را بارها بر سر و دوش خود کشانده‌اند، از افسانه آقاتختی در پس زمینه اذهان تا غلامرضاتختی نقش بسته بر نگاتیو سینما چنین شکافی از شناسایی قاتل قهرمان وجود دارد… تختی از آسمان اذهان به پرده‌ای زمینی نازل می‌شود تا در مدح کنشگری فعال و ذم طلبکاری منفعل روایت امروزی به دست ما دهد پس عجیب نیست که بازنمایی این قهرمان به گونه‌ای صورت گیرد که نسل‌های پس از تختی نیز خود را شریک جرم مرگ تلخ وی بدانند، تبدیل شخصیتی مدفون به الگوی زنده و در کالبد زمانه جز از طریق دمیدن روحی مطالبه‌گر ممکن نبوده است.

با چنین نگاهی مساله‌زدایی از شیوه مرگ تختی و شهامت در اقرار به خودکشی او نه تنها در ذهن جمعی ما قهرمان کشی نکرده که او را زندگی‌ای جاوید بخشید است!

تختی در گیشه شکست خورد؟ مردم بیش از بیست برابر فیلم قهرمانشان از یک کمدی مبتذل استقبال کردند؟ جشنواره رسمی کشور به این فیلم اعتنایی نکرد؟… اینها همه پرسش‌هایی هستند که پاسخشان نه بیرون از فضای فیلم که درون آن معنا می‌شود، استاندارد تعریف شده از قهرمان یک استاندارد ضد چهره‌های تجاری است، قهرمانی که محبوبیتش را کالایی قابل عرضه نمی‌سازد، چهره‌ای که جای کاسبی در واکنش‌ها خودش شاخصی تعیین کننده در افعال زمانه‌اش است…تختی با صراحت الگویی از محبوبیت ضدشهرت است، یک چیز تقریبا در تضاد با تمامی المان‎های جامعه‎ای که سلبریتی‎های آن وجه تجاری یافته‎اند‌. پس فیلم تختی هم، همچون خود او از مردم زمانه‌اش شکست می‌خورد نه عاملی خارجی.