فیلم شناسینقد فیلمهنر و تجربه
نقدی بر مستند در «در جستجوی فریده» ساخته کوروش عطایی و آزاده موسوی
«در جستجوی فریده» فیلمی خوش ساخت، گرم و همدلی برانگیز است و یک گام بزرگ به پیش برای کارگردانان خوش آتیه‌اش آزاده موسوی و کورش عطایی که پیشتر نیز با «از ایران یک جدایی» استعداد خود را به رخ کشیده‌بودند.
تم محوری «در جستجوی فریده» هویت است. هویت و ریشه گمشده یک انسان که از کودکی توسط خانواده‌اش سر راه گذاشته شده، خانواده‌ای دیگر او را به خارج از ایران برده‌اند و حالا پس از سال‌ها پدر و مادرش را می‌جوید. قصه‌ای آشنا و نه‌چندان تازه.
اما دو کارگردان این فیلم این تم آشنا و البته دراماتیک را با پرداختی تازه به فیلمی جذاب و دیدنی تبدیل کرده‌اند.
شاید مهم‌ترین ویژگی فیلم به اندازه بودن آن است. فیلم با توجه به موضوعش این پتانسیل را داشت که یکسره اشک‌انگیز شود و این موقعیت پیچیده و بغرنج عاطفی را دستمایه تاثیرگذاری آنی بر تماشاگرش کند. اما دوربینی که در تمام لحظات همراه شخصیت اصلی‌اش شده، در حین روند جستجو، تلاش می‌کند مسحور موقعیت تراژیک او نشود و در این همراهی به تحلیل نامحسوس جوانب ماجرا نیز بی‌توجه نباشد.
فیلم به اندازه احساساتی می‌شود و به اندازه طنازی می‌کند و در همه احوال سعی می‌کند از موضوع اصلی کمترین فاصله ممکن را داشته باشد و تمرکزش را لحظه‌ای از دست ندهد.
خانواده‌هایی که امکان دارد خانواده واقعی فریده باشند همگی سنتی و از طبقه فرودست هستند با فرهنگی که کاملاً با شرایط اجتماعی و فرهنگی که فریده تمام عمرش را در آن زیست کرده تفاوت دارد. انگار این آدم‌ها از سیاره‌ای دیگرند و فریده در عین فاصله بعیدی که با آنها دارد شاید یکی از همان‌ها باشد. تاثیر محیط شرایط زیستی و فرهنگی آن‌قدر هست که این دو نتوانند به هیچ وجه مشترکی برسند اما پای حس و عاطفه و هویت که به میان می‌آید، مرزها و تئوری‌ها و محدویت زبان در هم می‌شکند و احساس تعلق و کار خودش را می‌کند.
رابطه مثبتی که فریده با خانواده‌ها می‌گیرد و روندی که فیلم طی می‌کند، این زمینه را فراهم می‌آورد که احساس کنیم شاید اینکه کدام خانواده برنده این ماجراست دیگر در درجه اول اهمیت نباشد. آنچه اهمیت دارد این است که فریده این آمادگی را دارد که خانواده‌ای را که او را سر راه گذاشته‌اند درک کند و ببخشد.
به بهانه حضور فریده با خانواده‌هایی مواجه می‌شویم که همگی درهم شکسته و پریشانند، از فقر و اعتیاد صدمات جدی خورده‌اند و حالا پس از گذر سال‌ها شاید به فریده به چشم یک فرشته نجات از یک سیاره دیگر نگاه می‌کنند. که با ورود او شکل بی‌تناسب و درهم ریخته خانواده‌شان را ترمیم کنند.
لحظات امیدواری فریده و خانواده‌ها در فیلم لحظات زیبایی است و فرازهای شکستن امید، دقایق نفسگیر و متاثر کننده‌ای. اما آنچه فیلم را متمایز می‌کند، نگاه فریده و البته خود فیلمسازان به ماجراست.
فریده خانواده‌اش را پیدا کند یا نکند، سرزمین مادری‌اش را یافته و احساس تعلق و یافتن ریشه، پشت او را گرم کرده. به اعتراف خودش دیگر آن آدم تک افتاده و تنهای ابتدای فیلم نیست. او با محیط اطرافش به صلح و آشتی رسیده و حالا دیگر هویت واقعی‌اش را یافته است.
«در جستجوی فریده» فیلمی خوش ساخت، گرم و همدلی برانگیز است و یک گام بزرگ به پیش برای کارگردانان خوش آتیه‌اش آزاده موسوی و کورش عطایی که پیشتر نیز با «از ایران یک جدایی» استعداد خود را به رخ کشیده‌بودند.
